Pytania i wątpliwości napisz do nas

Włodzimierz Fijałkowski

Prof. Dr hab. Nauk med., wybitny lekarz ginekolog - położnik.

Urodził się 4 czerwca 1917r. w Bobrownikach nad Wisłą. Zmarł 15 lutego 2003r.

Był znanym ginekologiem położnikiem, popularyzatorem naturalnego planowania rodziny, twórcą szkół rodzenia w Polsce i prekursorem badań nad psychologią prenatalną, czyli dotyczącą dziecka przed urodzeniem.

Profesor Włodzimierz Fijałkowski przez wiele lat swojej działalności zaszczepił w bardzo wielu lekarzach, naukowcach i "zwykłych ludziach" zachwyt nad cudem życia człowieka od poczęcia. W swoim długim, ponad 85-letnim życiu potrafił zarazić wielu ludzi ideą obrony najsłabszych i najmniejszych. Był czynny niemal do końca swoich dni.

Wniósł również wiele oryginalnych myśli i może być uznany za twórcę nowego podejścia do spraw płciowości i rodzicielstwa. Istotą tego nowego spojrzenia jest rozumienie płciowości i rodzicielstwa jako daru, na który człowiek może i powinien odpowiedzieć pozytywnie.

Włodzimierz Fijałkowski urodził się 4 czerwca 1917 r. w Bobrownikach nad Wisłą w powiecie lipieńskim (ziemia dobrzyńska) jako syn urzędnika sądu. Uczył się w Rypinie i Płocku, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1935 r. rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, przerwane wybuchem II wojny światowej w 1939 r. W czasie kampanii wrześniowej pełnił funkcję lekarza administracyjnego Sztabu Głównego. Powrócił do studiów medycznych w ramach tajnego nauczania w Warszawie i ukończył je w połowie marca 1943 r. Brał też udział w ruchu oporu i z tego powodu, niemal jednocześnie z ukończeniem studiów, 17 marca 1943 r. został aresztowany. Początkowo więziono Go w Radomiu, następnie w Oświęcimiu (Auschwitz-Birkenau), wreszcie w obozach w Wirtembergii, m.in. w Dantmergen, co głęboko ugruntowało w nim potrzebę szacunku dla każdego życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci. Po wyzwoleniu znalazł się we francuskiej strefie okupacyjnej Niemiec i dlatego zgłosił się do Szefostwa Służby Zdrowia w Paryżu. Zweryfikowano go do stopnia podporucznika lekarza i oddelegowano na uzupełniające studia do Polskiego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu w Edynburgu w Szkocji.

Do kraju powrócił 11 kwietnia 1946 r. i w tym samym roku uzyskał dyplom lekarski na Uniwersytecie Warszawskim. Następnie był asystentem w Klinice Położnictwa i Chorób Kobiecych w Gdańsku, gdzie uzyskał II stopień specjalizacji oraz doktorat nauk medycznych. Potem pracował w Klinice Chirurgicznej we Wrocławiu. W latach 1950-1955 pełnił funkcję ordynatora oddziału ginekologiczno-położniczego w Szpitalu Powiatowym w Bystrzycy Kłodzkiej. Wreszcie przeniósł się do Łodzi, w której pozostał do końca życia - w 1955 r. został adiunktem w II Klinice Ginekologiczno-Położniczej tamtejszej Akademii Medycznej (dzisiaj Uniwersytet Medyczny).

Wobec ustawy z dnia 27 kwietnia 1956 r. "O dopuszczalności przerywania ciąży", legalizującej sztuczne poronienia (aborcję) z tzw. wskazań społecznych, czyli praktycznie na życzenie ciężarnej kobiety, zajął jednoznaczne stanowisko. Pod skierowaniami na aborcję deklarował: "Jako człowiek - odmawiam", podpisując się swoim nazwiskiem. Nie tylko odmawiał wykonywania sztucznych poronień, ale włączał się czynnie w obronę życia, m.in. poprzez prowadzenie pracy edukacyjnej, w której wykazywał, że każdy z nas jest istotą ludzką od chwili poczęcia. Nie pozostało to bez echa i musiał za swoją odwagę zapłacić wysoką cenę. Mimo przeszkód stawianych przez Komitet Uczelniany PZPR z powodu odmowy dokonywania aborcji uzyskał dopuszczenie do przewodu habilitacyjnego na podstawie pracy pt. Szkoła Rodzenia oparta na podstawach psychologicznych. Jednak po zatwierdzeniu habilitacji przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną w Warszawie w 1966 r. nie uzyskał etatu docenta. W odpowiedzi na ubieganie się o należne Mu prawa w 1974 r. został zwolniony z łódzkiej AM. Był szykanowany przez Komitet Uczelniany PZPR z powodu odmowy dokonywania aborcji. Habilitację mu zatwierdzono, ale nie otrzymał etatu docenta. W 1974 r. usunięto go z Akademii Medycznej. Wiosną 1981 r. został oficjalnie przeproszony przez rektora uczelni za nieuzasadnione zwolnienie i przywrócony do pracy. W 1992 r. Rada Wydziału Lekarskiego AM w Łodzi nadała mu tytuł profesora.

Po załamaniu się kariery naukowej w 1974 r. dr hab. med. W. Fijałkowski podjął pracę w Przychodni Zdrowia Rodziny, należącej do Specjalistycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej Matki i Dziecka, gdzie prowadził Szkołę Rodzenia oraz Gabinet Naturalnej Regulacji Poczęć. Mimo formalnego oddalenia od spraw nauki zintensyfikował w tym czasie działalność zmierzającą do głębokiej odnowy położnictwa w Polsce. Drogą do celu była Szkoła Rodzenia, która stała się szkołą modelową dla całego kraju. Prowadził systematyczne szkolenia kadr, by zapewnić tym placówkom wysoki poziom fachowości. Praca naukowa Profesora, prowadzona mimo opisanych trudności, skupiała się na trzech zagadnieniach:

1. rozwijaniu i wdrażaniu programu Naturalnego Planowania Rodziny,
2. opracowaniu i promocji porodu naturalnego,
3. studiowaniu i upowszechnianiu biologicznego, psychologicznego i pedagogicznego aspektu rozwoju dziecka w okresie prenatalnym (przed urodzeniem).

Profesor uczestniczył w pracach wielu towarzystw naukowych i stowarzyszeń, m.in.: Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Międzynarodowego Towarzystwa Medycyny i Psychologii Prenatalnej (Internationale Studiengemeischaft fűr Pränatale Psychologie), International Federation for Family Promotion oraz Human Life International - Europa. Był również członkiem honorowym Papieskiej Akademii Pro Vita. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Jana Pawła II na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Był wieloletnim przewodniczącym Oddziału Łódzkiego Towarzystwa Odpowiedzialnego Rodzicielstwa.

Potrafił wykorzystać swoje hobby i zainteresowania pozazawodowe do propagowania idei poszanowania życia ludzkiego od poczęcia. Profesor popularyzował wiedzę i dzielił się doświadczeniem, stosując również takie formy, jak: piesze pielgrzymki do Częstochowy (przez ok. 10 lat "Warsztaty w Drodze"), spływy kajakowe na jeziorach mazurskich (przez 30 lat, prowadzone w okresie wakacji przez wykładowcę KUL o. dra. Piotra Kycia) i wspinaczki górskie.

W uznaniu dla Jego osiągnięć w medycynie został odznaczony m.in.:

• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1993 r.),
• Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Św. Grzegorza Wielkiego (najwyższe wyróżnienie watykańskie dla osób świeckich, nie będących głowami państw - 1998 r.),
• odznaką żołnierzy Armii Krajowej,
• medalem "Za zasługi dla miasta Łodzi",
• papieskim odznaczeniem "Pro Ecclesia et Pontifice" (1990).

Za całokształt niestrudzonej działalności na rzecz rodziny, w 1997 r. Profesora uhonorowano Dyplomem Uznania przyznanym przez Radę do Spraw Rodziny przy Wojewodzie Gdańskim i Marszałku Sejmiku Samorządowego. Prof. Fijałkowskiemu przyznano także nagrodę im. Jerzego Ciesielskiego oraz Honorową Złotą Odznakę Klubu Przyjaciół Ludzkiego Życia. W marcu 2002 r. Prof. Włodzimierz Fijałkowski otrzymał Nagrodę Towarzystwa Naukowego KUL im. Ks. Idziego Radziszewskiego "Za całokształt dorobku naukowego w duchu humanizmu chrześcijańskiego". Profesor był również członkiem Stowarzyszenia Rycerskiego Orderu Jasnogórskiej Bogarodzicy. Rypin - miasto jego dzieciństwa - obdarzył go tytułem Obywatela Honorowego (1998).

Zgodnie z ostatnią wolą prof. Włodzimierza Fijałkowskiego powstał Fundusz "Dar Życia" w celu ratowania życia dzieci poczętych. Misję tę twórca polskiego modelu Szkoły Rodzenia powierzył polskiej fundacji Human Life International - Europa.

Profesor Fijałkowski ogłosił drukiem ponad 150 prac, dwie monografie naukowe (Biologiczny rytm płodności a regulacja urodzin oraz Poród naturalny po przygotowaniu w szkole rodzenia), 27 książek, z których wiele miało po kilka wydań, oraz ponad 1000 artykułów popularnonaukowych, drukowanych w piśmiennictwie krajowym i zagranicznym. Swoje publikacje kierował do szerokich kręgów czytelników, do wszystkich zaangażowanych w dzieło ochrony macierzyństwa i poczętego dziecka, do lekarzy i położnych, pedagogów i psychologów, socjologów i polityków, a przede wszystkim do matek i ojców pragnących, aby w ich rodzinach życie rozwijało się zgodnie z prawami natury i osobowym prawem człowieka.

Należą do nich m.in.:

• "Biologiczny rytm płodności a regulacja urodzeń" (3 wydania w języku polskim - PZWL 1973, 1974, 1978 oraz 2 w języku rosyjskim: 1974 i 1976),
• "Szkoła Rodzenia" (PZWL 1976, 1974, 1977), rozszerzona następnie w pracy zbiorowej pod jego redakcją pt. "Poród naturalny po przygotowaniu w Szkole Rodzenia" (PZWL 1981 i 1986).

Spośród książek o charakterze popularno-naukowym do najważniejszych należą:

• "Rodzi się człowiek" (PZWL: 5 wydań między latami 1973 i 1982),
• "Miłość w spotkaniu płci" (IW Pax: 1977 i 1984),
• "Dar rodzenia" (IW Pax: 1983, 1985, 1988 i 1998 oraz w jęz. ukraińskim na Ukrainie w 1999 r.)
• "Ku afirmacji życia" (IW Pax, 1977 or TUM, Wrocław 1993),
• "Niewykorzystany dar płci (WAM, Kraków 1997,1998).
• "Żyć chwilą obecną - wybory łatwe i trudne" (Wyd. "M" Kraków 1997 oraz Rubikon, Kraków 2000 r.).

• "W szkole rodzenia" (Makmed Gdańsk 1996),
• "Rodzicielstwo w zgodzie z naturą" ("Głos dla życia" Poznań 1999),
• "Ekologia Rodziny" (Rubikon, Kraków 2000 r.).

W książkach Profesor Fijałkowski wypowiadał się, nie tylko jako lekarz ginekolog i twórca Szkoły Rodzenia, ale przede wszystkim jako humanista i człowiek wierny nauce Kościoła. Opierał się na uzasadnieniach natury ekologicznej, podkreślając, że rodzina, układ między rodzicami i łono matki tworzą wewnętrzne, naturalne środowisko, którego nie wolno niszczyć. Uczniowie, pacjenci, czytelnicy i słuchacze cenili Profesora nie tylko za wysoką kompetencję, ale również za wielką życzliwość i serdeczność, a także za wspaniałe poczucie humoru.

Profesor Włodzimierz Fijałkowski łączył w sobie wysoki profesjonalizm zawodowy z głębokim etosem człowieka i uczonego. Obok twórczości naukowej angażował się w rozległą działalność organizacyjno-społeczną. Całą jego twórczość cechuje głęboki humanizm, przeniknięty wartościami chrześcijańskimi. Wartości te inspirowały działanie Profesora, kreowały jego postawy życiowe i stanowiły przedmiot szczególnej troski o to, aby je wpisać w świadomość społeczeństwa polskiego.

W jednym ze swoich ostatnich publicznych wystąpień, które możemy traktować jako swoisty testament Profesora, podczas wykładu wygłoszonego 21 marca 2002 r. na KUL z okazji otrzymania Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego powiedział, cytując wypowiedź Doroty Kornas-Bieli: "W centrum działań proekologicznych ma znaleźć się przede wszystkim człowiek, zarówno ten w łonie matki, jak i ten, który na łożu śmierci przygotowuje się do przejścia na łono matki Ziemi" [Włodzimierz Fijałkowski: Szkoła rodzenia w programie prokreacji ekologicznej. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2003].

Odszedł od nas wielki świadek Chrystusowej prawdy, odważny obrońca życia ludzkiego życia, człowiek całym sercem oddany Bogu i ludziom - powiedział KAI abp Ziółek po śmierci profesora.

"Służył od wielu lat wiedzą medyczną jako lekarz, profesor, znawca problemów położnictwa, ginekologii, macierzyństwa i zdrowia człowieka w okresie życia w łonie matki, a także pierwszych miesięcy po urodzeniu. Pod tym względem Profesor ma wielki dorobek, w tym również publikacyjny. Jego przepiękną "Historię maleńkiego dziecka" można by uznać za przykład spotkania się medycyny z literaturą piękną.

Przede wszystkim jednak trzeba Profesora widzieć w szerokim wymiarze służby człowiekowi i nazwać go humanistą, który zachwycał się istnieniem ludzkim i ciągle szukał języka, ażeby mówić o ludzkim życiu w sposób atrakcyjny również dla tych, którzy nie zawsze są wrażliwi na informacje medyczne ani tym bardziej etyczne. Słynna i bardzo dyskutowana była jego "ekologia ludzkiego rozwoju", skojarzona bezpośrednio z etyką.

Należy Profesora zaliczyć do "Bożych pracowników", którzy wielki program Ewangelii realizują w konkretnych warunkach szpitalnych i wychowują całe pokolenia zatroskanych o życie obrońców. Stworzył on całą szkołę. Ma uczniów, może nie tyle formalnie namaszczonych przez siebie, co wrażliwych na te same co on sprawy i w nich wyspecjalizowanych. W jego miejsce nikt nie wejdzie, bo on jest niepowtarzalną osobą wyznaczoną przez Boga, ale w jego obowiązki na pewno wejdą inni lekarze i wychowawcy.

Jest jeszcze jeden wymiar, od którego powinienem rozpocząć: troska Profesora o ład moralny. Życiem można się do końca zadziwić, gdy się je uzna za dar Boży i gdy się podda własny rozum regule, którą dla nas wszystkich przewidział Stwórca. Wtedy nie jest to już tylko przestrzeganie sztuki medycznej (której Profesor przestrzegał) czy wrażliwość na potrzeby ludzkie (chociaż serca nigdy nie miał zamkniętego) - to jest bardzo uporządkowana w ładzie wewnętrznym osobowość, która przekazuje swe przemyślenia i dorobek w sposób bezpieczny, pewny.

Profesor nie musiał odwoływać żadnego ze swoich twierdzeń. Nie ma w swoim długim życiu okresu, z którego musiałby potem się wycofać" - ks. bp Stanisław Stefanek, przewodniczący Komisji Konferencji Episkopatu Polski ds. Rodziny.